Mədə polipləri, mədənin daxili səthində yaranan anormal toxuma böyümələridir. Adətən xoşxassəlidir, yəni xərçəngli deyil. Lakin bəzi polip növləri zamanla mədə xərçənginə çevrilə bilər.
Bu xəstəlik çox vaxt əlamət vermir və rutin endoskopik müayinələr zamanı təsadüfən aşkar edilir. Lakin bəzi hallarda, mədə ağrısı, ürəkbulanma, qusma və qanaxma kimi simptomlara səbəb ola bilərlər.
Mədə polipləri nədir?
Mədə polipləri, mədənin daxili səthində (mukoza) yaranan anormal toxuma böyümələridir. Bu böyümələr müxtəlif ölçü və formalarda ola bilər.
Əksər poliplər kiçik və saplaqdır, yəni nazik bir saplaqla mədə divarına bağlıdır. Bəzi polipdər isə geniş əsaslı və düz ola bilər.
Adətən xoşxassəlidir, yəni xərçəngli deyil. Lakin bəzi polip növləri zamanla mədə xərçənginə çevrilə bilər. Bu səbəbdən erkən diaqnozu və izlənməsi vacibdir.
Mədə polipləri növləri
Mədə polipləri mikroskop altında incələndikdə müxtəlif növlərə ayrılır.
Ən çox rast gəlinən növləri aşağıdakılardır:
Hiperplastik polipdər: Ən çox rast gəlinən növdür. Adətən kiçik və xoşxassəlidir.
Fundik vəz polipləri: Mədənin fundus adlanan yuxarı hissəsində görünür. Adətən xoşxassəlidir.
Adenomatoz polipdər: Xərçəngönü hesab edilir və zamanla mədə xərçənginə çevrilə bilər.
Karsinoid şişlər: Nadir rast gəlinən bir neyroendokrin şiş növüdür.
Mədədə polip əlamətləri
Mədə polipləri çox vaxt əlamət vermir və rutin endoskopik müayinələr zamanı təsadüfən aşkar edilir.
Lakin bəzi hallarda aşağıdakı əlamətlərə səbəb ola bilərlər:
- Mədə ağrısı:
- Ürəkbulanma və qusma:
- İştah itkisi:
- Çəki itkisi:
- Anemiya: (Qanaxma səbəbindən)
- Nəcisdə qan: (Qanaxma səbəbindən)
- Mədədə dolğunluq hissi: (Böyük poliplərdə)
Yaranma səbəbləri nələrdir?
Mədə poliplərinin yaranma səbəbləri tam olaraq bilinmir. Lakin bəzi faktorların riskini artıra biləcəyi düşünülür:
Yaş: Mədə polipləri yaşla birlikdə daha çox rast gəlinir.
Helicobacter pilori infeksiyası: Bu bakteriya mədə iltihabına və mədə xərçənginə səbəb ola bilər və mədə poliplərinin yaranmasını da artıra bilər.
Ailə tarixçəsi: Ailəsində mədə polipləri və ya mədə xərçəngi tarixçəsi olan şəxslərdə risk daha yüksəkdir.
Siqaret çəkmək: Siqaret çəkmək poliplərin yaranma riskini artıra bilər.
Xroniki qastrit: Mədə qişasının uzunmüddətli iltihablanması mədə polipləri riskini artıra bilər.
Qidalanma: Duzlu və emal edilmiş qidalarla zəngin qidalanma mədə polipləri riskini artıra bilər.
Mədə poliplərinin diaqnozu
Mədə polipləri, adətən yuxarı qastrointestinal endoskopiya ilə diaqnoz edilir. Bu prosedur zamanı nazik, çevik bir boru (endoskop) ağızdan qida borusuna, mədəyə və onikibarmaq bağırsağına yerləşdirilir.
Endoskopun ucunda kamera var və bu kamera mədənin daxili səthinin görüntülənməsini təmin edir.
Endoskopiya zamanı polipdər aşkar edilərsə, biopsiya alınaraq mikroskop altında incələnə bilər. Bu, poliplərin növünü və xərçəngli olub olmadığını müəyyən etməyə kömək edir.
Mədədə polip müalicəsi
Poliplərinin müalicəsi poliplərin növünə, ölçüsünə, sayına və xərçəng riskinə bağlı olaraq dəyişir.
Kiçik və xoşxassəli polipdər: Adətən müalicə tələb etmir, lakin müntəzəm olaraq izlənir.
Böyük və ya xərçəngönü poliplər: Endoskopik olaraq çıxarılır.
Xərçəngli polipdər: Cərrahi yolla çıxarılır.
Endoskopik polip çıxarma üsulları:
Polipektomiya: Polipdər endoskopun ucunda olan kiçik alətlər istifadə edilərək çıxarılır.
Endoskopik mukozal rezeksiya (EMR): Daha böyük poliplərin çıxarılması üçün istifadə olunur.
Endoskopik submukozal disseksiya (ESD): Geniş əsaslı və düz poliplərin çıxarılması üçün istifadə olunur.
Mədə polipdərindən qorunma yolları
Mədə poliplərinin yaranmasını tamamilə önləmək mümkün olmasa da, riski azaltmaq üçün bəzi tədbirlər görə bilərsiniz:
Sağlam qidalanma: Meyvə, tərəvəz və tam taxıllarla zəngin qidalanın. Duzlu və emal edilmiş qidalardan çəkinin.
Siqareti buraxın: Siqaret çəkmək mədə polipləri riskini artırır.
Helikobacter pilori infeksiyasını müalicə edin: Helikobacter pilori infeksiyasınız varsa, həkiminizin tövsiyə etdiyi şəkildə müalicə olunun.
Müntəzəm sağlamlıq yoxlamaları: Xüsusilə 50 yaşından sonra müntəzəm olaraq endoskopiya etdirmək mədə poliplərinin erkən diaqnozuna kömək edə bilər.
Bu məlumat yalnız maarifləndirmə məqsədi daşıyır və tibbi məsləhət əvəzi deyildir. Hər hansı sağlamlıq problemləri üçün həmişə həkim mütəxəssis ilə məsləhətləşin.
