Qarın ağrısı, qarnımızın hər hansı bir hissəsində hiss etdiyimiz narahatlık və ya ağrı kimi təyin edilə bilər. Bu ağrı, qarnın sol üst hissəsində ağrı və ya qarnın sol alt hissəsində ağrı kimi müəyyən bir bölgədə cəmləşə biləcəyi kimi, bütün qarın bölgəsini təsir edən daha geniş yayılmış ağrı şəklində də ortaya çıxa bilər.
Qarın bölgəsində ağrı hiss edilməsinin səbəbləri olduqca müxtəlifdir və bəzən heç nədən yaranır kimi görünsə də, altında sağlamlığınıza dair çoxlu işarələri ehtiva edə bilər. Əslində bu cür ağrı, bir çox insanın geniş şəkildə rastlaşdığı sağlamlıq problemidir.
Bəs, qarın ağrısı nədən bu qədər yaygındır və hansı hallarda ciddi sağlamlıq probleminin xəbərçisi ola bilər? Bu bloq yazısında mədə ağrısının səbəblərini, simptomlarını, müalicə üsullarını və nə vaxt həkiminizə müraciət etməyiniz lazım olduğunu araşdıracağıq.
Qarın ağrısı niyə olur?
Qarın bölgəsində ağrının çox müxtəlif səbəbləri ola bilər və bunları anlamaq, düzgün müalicə üsulunu təyin etməkdə kritik əhəmiyyət daşıyır.
Ən geniş yayılmış səbəblər arasında bağırsaq tıxanıqlığı və böyrək daşı kimi həzm sistemi xəstəlikləri, qida allergiyası, laktoza dözümsüzlük, qlüten həssaslığı, sidik yolu infeksiyası, qadınlarda ginekoloji narahatlıqlar və kişilərdə uroloji narahatlıqlar yer alır.
Hamiləlikdə ağrının səbəbləri arasında, adətən rahmin böyüməsi və hormonal dəyişikliklər olur, uşaqlarda qarın ağrısı isə adətən qaz və ya həzmsizlik kimi müvəqqəti vəziyyətlərlə əlaqəlidir.
Ağrıya səbəb olan həzm sistemi xəstəlikləri arasında mədə xorası, reflyuks, öd kisəsi xəstəlikləri, qəbizlik və irritativ bağırsaq sindromu (İBS) kimi vəziyyətlər yer alır.
Bu xəstəliklər mədə üstündə ağrı və yanma kimi simptomlara səbəb ola bilər. Həmçinin, şiddətli qarın ağrısı təcili tibbi müdaxilə tələb edən appendisit və ya öd kisəsi daşı kimi ciddi vəziyyətlərin əlaməti ola bilər.
Qarın bölgəsində ağrıya səbəb olan əsas narahatlıqlar aşağıdakı kimidir:
- Qəbizlik
- Reflüks
- İshal
- Laktoza dözümsüzlük
- Mədə qripi
- İrritativ bağırsaq sindromu (İBS)
- Kolanjit kimi öd yolu xəstəlikləri
- Stress
- Qida allergiyası
- Qida zəhərlənməsi
- Qastrit
- Xora
- Appendisit
- Reproduktiv orqan xəstəlikləri
- Tiroid xəstəlikləri
- Böyrək daşı
- Bağırsaq tıxanıqlığı
- Dalaq infeksiyası və absesi
- Divertikülit
- Xaricdən hamiləlik (ektopik hamiləlik)
- Sidik kisəsi iltihabı
Qarın ağrısına nə yaxşı gəlir?
Qarın ağrısının yüngülləşməsi üçün evdə tətbiq edə biləcəyiniz bir neçə sadə üsul mövcuddur. İlk növbədə, mədə ağrısını azaltmanın ən təsirli yolu, ağrıya səbəb olan faktoru aradan qaldırmaqdır.
Məsələn, qaz və ya həzmsizlik səbəbindən yaranan alt qarın ağrısı üçün karbonatlı su içmək və ya yüngül məşqlər etmək rahatlama təmin edə bilər.
Bitki çayları, xüsusilə çobanyastığı və nanə çayı, mədəni sakitləşdirici təsirləri ilə tanınır. Həmçinin, isti su torbası qarın bölgənizə qoymaq, əzələ spazmlarının səbəb olduğu qıvrılmaya səbəb olan qarın ağrısını yüngülləşdirmə potensialına malikdir.
Digər tərəfdən, evdə tətbiq edə biləcəyiniz bu üsulların bəzi hallarda işə yaramayacağını və ya müvəqqəti həllərə çevrilə biləcəyini unutmamalısınız. Daimi qarın ağrısı olması halında, bu vəziyyətin səbəblərini öyrənmək və sağlamlığınıza qovuşmaq üçün həkiminizə müraciət etməlisiniz.
Evdə özünüz tətbiq edə biləcəyiniz mədə ağrınızı yüngülləşdirəcək həllər aşağıdakı kimidir:
- Bol su içmək
- İlıq su ilə duş almaq
- Həzmi çətin qidalardan uzaq durmaq
- Dincəlmək
- Gəzinti və yoqa kimi yüngül məşqlər etmək
- İsti su kompresi tətbiq etmək
- Probiotik istifadə etmək
- Qəhvə, çay və alkoqolu azaltmaq, mümkünsə istehlak etməmək
- Yeməyə su ilə başlamaq
- Nanə çayı, çobanyastığı çayı və cövrə kimi bitki çayları içmək
Qarın ağrısı necə keçər?
Qarın ağrısının keçməsi üçün ilk növbədə altda yatan səbəbi müəyyən etmək lazımdır. Əgər qarın ağrınızın səbəbi açıq şəkildə müəyyən edilə bilmirsə və ya şiddətli qarın ağrısı yaşayırsınızsa, tibbi yardım almanızda fayda var.
Bundan əlavə, qidalanma nizamınızda edəcəyiniz dəyişikliklər və həyat tərzi vərdişlərinizi nəzərdən keçirməyiniz də qarın şişkinliyi kimi simptomların qarşısının alınmasına kömək edə bilər.
Kifayət miqdarında su içmək, lif baxımından zəngin qidalar istehlak etmək və müntəzəm məşq etmək həzm sisteminiznin sağlam işləməsinə dəstək verir.
Həmçinin, mədə nədən ağrıyır mövzusu üzərində düşünəcək olsaq, həddindən artıq kofein və alkoqol istehlakından çəkinmək mədə ağrılarının qarşısının alınmasında təsirli ola bilər.
Qarın ağrısı üçün hansı həkimə müraciət edim?
Qarın ağrısının altında yatan səbəbləri müəyyən etmək və müvafiq müalicəni görmək məqsədilə, düzgün mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir. Ümumi olaraq, qarın bölgəsində ağrı üçün müraciət edilə bilən bölümlər daxili xəstəliklər (dahiliyyə) və qastroenterologiyadır.
Digər tərəfdən, xəstədə reproduktiv yolla əlaqəli xəstəlik söz konusudursa, qadın xəstəlikləri və doğum və ya urologiya mütəxəssisi müraciət edilməlidir.
Uşaqlarda qarın ağrısı üçün isə pediatriya (uşaq sağlamlığı və xəstəlikləri) mütəxəssisləri uyğun ünvandır. Mütəxəssislər xəstənin tarixini dinləyib lazımi testləri edərək mədə ağrısının səbəbini müəyyən edir və uyğun müalicə üsulunu təyin edirlər.
Nə zaman həkimə getməliyəm?
Qarın ağrısının müvəqqəti və zərərsiz problem olması tez-tez rast gəlinən vəziyyətdir. Ancaq qarın ağrısına uzun müddətli ağrı kimi müxtəlif vəziyyətlər müşayiət edirsə, təcili tibbi müdaxilə lazım ola bilər.
Əgər qarın ağrınız bir neçə gündən uzun çəkirsə, daim təkrarlayırsa və ya bərabərində hərarət, qanlı nəcis, şiddətli qusma kimi əlamətlərlə özünü göstərirsə, mütləq həkimə müraciət etməlisiniz.
Hamiləlikdə qarın ağrısı yaşayan ana namizədlərinin də ağrı şiddətlidisə və ya müşayiət edən başqa simptomlar varsa dərhal sağlamlıq müəssisəsinə müraciət etməsi vacibdir.
Erkən müdaxilə ciddi sağlamlıq problemləri və komplikasiyaların yaranmasının qarşısının alınmasında təsirlidir və sağlamlıq peşəkarları lazımi müalicəni sürətlə tətbiq edə bilirlər.
Qarın ağrısı necə müalicə edilir?
Qarın ağrısının müalicəsi qarın ağrılarının səbəbinə görə dəyişir. Sadə mədə spazm və ya qaz kimi vəziyyətlər adətən evdə idarə edilə bilər, appendisit kimi cərrahi müdaxilə tələb edən ciddi vəziyyətlər üçün xəstəxanaya yerləşdirmə lazım ola bilər. Həkiminiz ağrının səbəbi nədirsə ona görə dərman müalicəsi və ya cərrahi üsullar təklif edəcək.
Həkiminiz narahatlığınızın mənbəyini düzgün şəkildə müəyyən etmək üçün müxtəlif testlər istəyə bilər. Bu testlər arasında qan testləri, ultrasəs, endoskopiya və ya rentgen kimi görüntüləmə üsulları yer alır.
Müalicədə, mədə turşusu balansını təmin edən dərmanlar xəstəyə tövsiyə edilə bilər. Bu dərmanlar mədə üstündə ağrı və yanma kimi vəziyyətlərdən yaranan ağrını yüngülləşdirə bilər.
Bununla yanaşı, qarın ağrısı müalicəsində istifadə edilən üsulların təsirliyi şəxsdən şəxsə dəyişir və fərdiləşdirilmiş müalicə yanaşması tələb edir. Buna görə də müalicə prosesində həkiminiznin tövsiyələrinə əməl etmək və müntəzəm izləmələri laqeyd etməmək əhəmiyyət daşıyır.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkim ilə məsləhətləşin.
